سوله، یک نوع سازه است که کاربری های متفاوت صنعتی و غیر صنعتی دارد و عمدتاً از فلز ساخته می شود. به طور معمول از اجزای اصلی تشکیل دهنده سوله ها برای ساخت این سازه ها بهره گرفته می شود. در این مقاله، به معرفی اجزای سوله پرداخته شده است
سوله چیست؟
اجزای سوله چه بخش هایی را شامل می شود؟ هر یک از این اجزا چه عملکردی در ساخت سوله دارند؟
سوله، سازه ای است که عموماً از فلز و در مساحت های بزرگ ساخته می شود. این سازه، فاقد ستون میانی بوده و سقف های آن شیب دار است. سوله تاریخچه ای دراز مدت برابر با انقلاب صنعتی دارد. در آن زمان که همزمان با پیشرفت های صنعتی، ساخت کارخانجات در کشورهای اروپایی اوج گرفته بود، از چنین سازه هایی استفاده می شد. در ایران نیز، در دهه های اخیر ساخت این سازه ها، برای احداث کارخانجات و واحدهای صنعتی، ورزشی، انبارها، مراکز پرورش دام و طیور، گلخانه ها و… رواج گردیده است و هم اکنون شاهد چندین هزار سوله در سطح کشور می باشیم.
معرفی اجزای سوله
اجزای سوله شامل چه بخش هایی می شود؟
سوله ها با توجه به کاربری خاصی که دارند در مساحت های مختلف ساخته می شوند و اجزای تشکیل دهنده مشخصی دارند که عمدتاً در همه سازه ها از آن استفاده می شود.
- قاب اصلی (فریم) سوله
قاب اصلی از مهم ترین قسمت های اجزای سوله می باشد. این بخش شامل تیرهای شیب دار (رفتر) و ستون هایی است که قاب اصلی سوله را تشکیل می دهند. ساختار غیر منشور سوله یعنی طوری که مقطع ستون ها و رفترها به صورت متغیر اجرا شود، مقرون به صرفه تر است. از این لحاظ در ایران، ساخت سوله به این شکل اجرا می شود. برای ساخت اسکلت سوله، ابتدا ورق های فولادی در مقاطع و ابعاد مورد نیاز برش خورده و به هم جوش داده می شوند.
- وال پست
در ابتدا و انتهای سوله، ستون های فرعی وجود دارد که در اصطلاح به آن وال پست گفته می شود. به کمک این ستون ها می توان سطح بادگیر ستون های اصلی را کاهش داد. این بخش از اجزای سوله که در عرض سالن قرار داده می شود، یک پایه برای درهای ورودی و نگهدارنده دیوارهای سازه به حساب می آید.
- استرات
استرات، قطعه ای است که ستون های اصلی سوله را به هم متصل می کند. استرات ها در سوله کمک می کنند تا ستون ها در برابر فشار مقاومت کنند. این بخش از اجزای سوله، به صورت افقی نصب می شوند. هر دو قاب متوالی به وسیله این ابزار در چند نقطه به یکدیگر متصل می شوند و موجب پایداری بیشتر ستون ها می گردند. این بخش که به عنوان تکیه گاه جانبی برای اجزای سوله در نظر گرفته می شود، غالباً از قوطی و لوله تهیه شده و طول آن بین 5 تا 8 متر متغیر است.
- مهاربند
مهاربندها قطعاتی از میلگرد هستند که به صورت طولی و عرضی نصب می شوند. مهاربندهای قائم در راستای دیواره ها و مهاربندهای افقی در سقف نصب می شوند و مقاومت سازه را در برابر نیروها و عوامل خارجی از قبیل باد و زلزله افزایش می دهند.
بخش ها و اجزای سوله
- لاپه (پرلین)
لاپه یا پرلین ها، تیرهایی هستند که در سقف و دیواره سوله به کار گرفته می شوند. این تیرها، با فواصل مشخص در بین قاب های اصلی تعبیه می شوند. با استفاده از پرلین ها، می توان پوشش سقف سوله را به سازه متصل کرد. این مقاطع که از فولاد سرد نورد شده تهیه می شوند و وزن کمی دارند، به وسیله پیچ هایی به واسطه نبشی و یا ورق به قاب اصلی متصل می گردند.
- سینه بند
سینه بند، یکی از اجزای سوله را تشکیل می دهد و در مواردی که بال انتهایی تیر اصلی قاب، تحت فشار باشد، با اتصال این عضو به وسیله سینه بند به لاپه از کمانش پیچشی و جانبی آن جلوگیری می شود. این قطعه عموماً از نبشی و ورق تولید می شود.
- جرثقیل
جرثقیل های سقفی یکی از اجزایی است که در اکثر سوله هایی که مصارف صنعتی دارند، به کار می رود. این قطعه مکانیکی برای حمل و انتقال کالاها در نقاط مختلف سالن حرکت می کند. پل، بالابر، واگن، باند حرکت و ریل باند از بخش های جرثقیل سقفی سوله می باشد.
جرثقیل سقفی – اجزای سوله
- پی
در طراحی سوله‌ها، استفاده از پی‌های منفرد، نیروهای وارده بر سازه را به خاک انتقال می دهد. این پی ها در جهت طولی به یکدیگر متصل شده و از سازه در مقابل نیروهای جانبی محافظت می کند. هر چه عمق استقرار پی ها در خاک بیشتر باشد، از بلند شدگی سوله بیشتر محافظت می شود.
اجزای ساختمانی سوله ها
پس از ساخت اسکلت سازه، نوبت به اجرای عملیات ساختمانی از قبیل ساخت دیوارهای جانبی، پوشش سقف و… می رسد.
پوشش سقف
پوشش سقف سوله باید به گونه ای باشد که بتواند فشارهای خارجی و باد را تحمل کند. این پوشش بر روی پرلین ها اجرا می شود. علاوه بر مقاومت بالا، سرعت اجرایی آن نیز در انتخاب نوع پوشش سقف، از اهمیت بالایی برخوردار است. به همین دلیل امروزه از ساندویچ پانل ها برای پوشش سقف استفاده می شود. این قطعات، ورق های نازکی هستند که در ضخامت 5/0 تا یک میلی متر و در طرح های کرکره ای، ذوزنقه یا سفالی ساخته می شوند و سرعت اجرایی بالایی دارند. البته استفاده از نوع پوشش سقف به کاربری سوله نیز بستگی دارد. در مورادی مانند مرغداری ها که نیاز به کنترل دما وجود داشته باشد، استفاده از عایق پلی اورتان برای پوشش سقف سوله مناسب تر است.
دیوارهای خارجی
دیوارکشی سازه بستگی به کاربری سوله دارد. برای این امر از مصالح مختلفی استفاده می شود. در برخی سوله ها که عبور و مرور ماشین های سنگین در آن معمول تر است، تا ارتفاع مشخصی از آجرهای سنگین برای دیوار کشی استفاده می شود و برای قسمت های بالاتر، از مصالح سبک تر مانند ساندویچ پانل ها استفاده می شود. در برخی موارد مانند انبارهای نگهداری مصالح و غلات برای تحمل فشارهای وارده بر دیوار نیز از دیوارهای بتنی استفاده می شود.
درب و پنجره نیز از قسمت های اصلی اعضای ساختمانی سوله می باشد. در هر سوله معمولاً چندین درب تعبیه می شود. طراحی این درب ها با توجه به کاربری خاصی که دارند و برای ورود و خروج افراد، کامیون ها و… در انواع و ابعاد مختلف صورت می گیرد.
طراحی پنجره ها نیز با توجه کاربردهای سوله متفاوت است. پنجره های نورگیر، عموماً در ارتفاع نصب می شوند. ممکن است با توجه به کاربری داخل سازه و تعداد اتاق های موجود در آن، پنجره های متعدد در ابعاد مختلف در سازه به کار برده شود.
اسکلت سوله – اجزای سوله
شرکت مارون عمران نیرو با در اختیار داشتن کادر مجرب و پرسنل متخصص و با بهره گیری از جدیدترین تکنولوژی ها و نرم افزارهای قدرتمند تحلیل طراحی، مطابق استانداردهای جهانی، تا کنون موفق شده است پروژه های متعددی را در سطح کشور به اجرا برساند.